Infekcje dróg moczowych to jeden z najczęstszych problemów, z którym zgłaszają się pacjencie do aptek. Dolegliwości te pojawiają się niespodziewanie i często mają charakter nawracający. Chorują najczęściej kobiety. Spowodowane jest to budową anatomiczną cewki moczowej, która jest krótsza i bardziej narażona na zakażenie bakteriami, grzybami czy wirusami.
„Nie siadaj na kamieniu, bo dostaniesz wilka”
Zakażenia układu moczowego stanowią około 20% wszystkich chorób infekcyjnych. U niemowląt większą zapadalność obserwuje się u chłopców. Powyżej 60 roku życia dwukrotnie częściej infekcje dróg moczowych występują u kobiet, a dopiero później u mężczyzn (związane jest to przerostem gruczołu krokowego i utrudnionym odpływem moczu). Osoby aktywne seksualnie mogą być częściej narażone na wzrost chorobowości.
Bardzo rzadko dochodzi do zakażenia układu moczowego przez krew (jedynie u noworodków i chorych z niską odpornością).
Najczęściej zapalenie pęcherza powodują bakterie: Escherichia coli (80–90% przypadków), Proteus spp. (30% zakażeń podnapletkowych u chłopców po 6. m.ż), Haemophilus influenzae, Enterococcus, Pseudomonas spp., Staphylococcus aureus i Staphylococcus epidermidis (występujący u osób z wadami dróg moczowych oraz po długotrwałych antybiotykoterapiach).
Bardzo często zakażenia wywołuje: Chlamydia trachomatis, Mycoplasma spp., Ureaplasma urealyticum i Neisseria gonorrhoeae. Grzybicze zakażenia układu moczowego, których czynnikiem etiologicznym jest Candida albicans, diagnozuje się u wcześniaków, noworodków, osób z obniżoną odpornością, a także kobiety z kandydozą pochwy. Również adenowirusy i wirusy opryszczki zwykłej mogą wywoływać zapalenie pęcherza moczowego.
Do czynników zwiększających podatność na infekcję układu moczowego zaliczamy: zaburzenia termiczne organizmu (wychłodzenie lub przegrzanie), nieregularne oddawanie moczu, zaparcia, infekcje pasożytnicze, dnę moczanową, kamicę układu moczowego, cukrzycę, zaburzenie równowagi prawidłowej flory bakteryjnej, stosowanie chemicznych środków antykoncepcyjnych oraz sztuczne karmienie niemowląt.
Predyspozycjami warunkującymi zakażenia są również: ciąża, połóg, okres niemowlęcy, wcześniactwo, a także czynniki genetyczne.
Uciążliwe objawy
Do charakterystycznych objawów infekcji dróg moczowych należą zaburzenia mikcji - częstomocz, parcie, ból oraz pieczenie. U dzieci – rozdrażnienie podczas oddawania moczu, bolesność w trakcie badań dotykowych okolicy nadłonowej. Mogą pojawić się również inne objawy m.in.: gorączka, apatia, ubytek masy, wzdęcia, biegunka czy senność.
Diagnostyka opiera się głównie na: szczegółowym wywiadzie lekarskim, badaniu ogólnym moczu oraz morfologii krwi. W cięższych przypadkach wykonuje się: badania obrazowe, USG, a także posiew moczu. Ten ostatni jest niezbędny przy dobieraniu odpowiedniej terapii lekowej. Niepokojąca jest obecność białka czy bakterii. A podwyższony poziom leukocytów może świadczyć o trwającym stanie zapalnym.
Jeśli objawy nie ustępują w ciągu doby od rozpoczęcia leczenia, a dodatkowo pojawia się wysoka gorączka (powyżej 380C) oraz ból w okolicy lędźwiowej, należy niezwłocznie udać się do lekarza. Istnieje bowiem ryzyko pojawienia się odmiedniczkowego zapalenia nerek.
Niezawodna żurawina…
Podstawowe wytyczne terapii infekcji układu moczowego to: przyjmowanie dużych ilość płynów, lekkostrawna dieta oraz regularne opróżnianie pęcherza moczowego. Ważna jest również prawidłowa higiena okolic intymnych.
W leczeniu stosujemy przede wszystkim proste preparaty antybakteryjne np. z furaginą. Dodatkowo poleca się suplementy zawierające w swoim składzie: pietruszkę zwyczajną, skrzyp polny, lubczyk ogrodowy, nawłoć pospolitą, mącznicę lekarską czy żurawinę wielkoowocową. Ta ostatnia zawiera dużą ilość witaminy C, która zakwasza mocz i działa antyoksydacyjnie. Owoce żurawiny zawierają ponadto związki o specyficznej strukturze, niespotykane u innych roślin – proantycjanidyny typu A.
Hamują one rozwój drobnoustrojów, przez zablokowanie tworzenia systemów zaczepnych między bakteriami a komórkami nabłonka przewodów układu moczowego.
Inne substancje lecznicze występujące w żurawinie to: fruktoza, epikatechina, kwas cytrynowy, kwas chinowy, witaminy: A, B1, B2, sterole, nienasycone kwasy tłuszczowe oraz kwasy fenolowe.
Indianie z Nowej Anglii już w 1683 roku znali właściwości lecznicze soku z żurawiny. Stosowali ją w diecie, do przygotowywania opatrunków - kataplazmów (w zakażeniach ran i krwi), a jej liście były pomocne w biegunce i cukrzycy. W XVIII wieku zdetronizowała cytrusy i znalazła szerokie zastosowanie w walce ze szkorbutem – głównie u marynarzy.
Preparaty z żurawiny są bezpieczne w stosowaniu i rzadko wywołują interakcje z lekami. Głównym przeciwwskazaniem do jej stosowania jest leczenie warfaryną oraz posiadanie protezy zastawki dwudzielnej. Wówczas może powodować zaburzenia koagulacji oraz nasilenie krwawień.
Ostrożnie należy stosować żurawinę u niemowląt oraz małych dzieci, a także u osób chorujących na kamicę nerkową.
W przypadku występowania nawracających i ostrych zakażeń stosuje się leczenie szczepionką doustną zawierającą bakterie Escherichia coli.
Zakażenia układu moczowego są problemem społecznym, a właściwe leczenie zależy od nas samych. Być może częstość ich występowania byłaby mniejsza, gdyby prawidłowa profilaktyka nie opierała się jedynie na zakupie suplementów, a korzystaniu z tego, co daje nam natura.
Źródło:
A. Gryszczyńska: Żurawina amerykańska (Vaccinium macrocarpon) – lek na problemy urologiczne. PRZ Urolog 01/2010, 63 (5): 31-
K. Kiliś-Pstrusińska: Zakażenia układu moczowego. Praktyka Lekarska. Zeszyty specjalistyczne 2012, 72 (9): 5-13
K. Wolski: Zapalenie Pęcherza. Stworzone dla Farmaceuty 2016, 2 (12): 45-46
Zdjęcia:
https://pixabay.com/pl